jump to navigation

ប្រវត្តិ​នៃ​វត្ត​ឧណ្ណាលោម ខែ​មីនា 25, 2009

Posted by សុភ័ក្ត្រ in សៀវភៅ.
7 comments

រៀប​រៀង​ដោយ៖ សម្តេច​ព្រះ​មហា​សុមេធាធិបតី ជួន ណាត
បោះពុម្ព៖ ព.ស.​២៥០៦ គ.ស.​១៩៦៣

គារវ​បុគ្គល​១០​ចំពូក ខែ​មីនា 12, 2009

Posted by សុភ័ក្ត្រ in កំណាព្យ.
add a comment

 គារវ​បុគ្គល​១០​ចំពូក

               ពុទ្ធោ បច្ចេក​ពុទ្ធោ ច              អរហា អគ្គ​សាវកោ
               មាតា បិតា គរុ សត្ថា              ទាយកោ ធម្ម​ទេសកោ
               បណ្ឌិតេហិ ឥមេ ទស            ន ទុព្ភន្តីតិ ជានិយា។

ពាក្យ​កាព្យ​ឲ្យ​ស្មើ​នឹង​គាថា៖

 បទ​ព្រហ្មគីតិ​

                    ព្រះ​ពុទ្ធ​ព្រះ​បច្ចេក                         និង​ឯក​អគ្គារ​ហា
                    អគ្គ​សាវកា                                   និង​មាតា​បិតា​ផង។
                    គ្រូ​និង​សាស្ត្រាចារ្យ                       និង​នាយក​ឥត​មោះ​ហ្មង
                    និង​អ្នក​ទេស្នា​ផង                          កុំ​យង់​ឃ្នង​ឆ្គង​ប្រមាថ។
                    បុគ្គល​ទាំង​ដប់​នេះ                        ប្រាជ្ញ​គួរ​រិះ​រេ​សម្អាត
                    ត្រូវ​កុំ​បី​ប្រមាថ                             គូរ​ឱហាត​ឲ្យ​ចង​ចាំ។
                    ថា​មិន​ត្រូវ​ប្រទូស្ត                          ឬ​រឹង​រូស​ធ្វើ​ឲ្យ​ឆ្គាំ
                    ឆ្គង​ខុស​ក្រែង​នឹង​នាំ                      ឲ្យ​បាន​ទុក្ខ​ឃើញ​ទាន់​ភ្នែក។
                    ខ្ញុំ​តែង​ពាក្យ​កាព្យ​នេះ                   ដោយ​រិះរេ​មិន​រា​រែក
                    មិន​តែង​ចេញ​ឲ្យ​ប្លែក                    ពី​គាថា​បាលី​ឡើយ។
                    អ្នក​ណា​បាន​គោរព                       បុគ្គល​ដប់​ពុំ​តោះ​តើយ
                    តាម​បែប​ខាង​លើ​ហើយ                 អ្នក​នោះ​រែង​ជួប​ក្ដី​សុខ។
                    មាន​រឿង​តំណាល​ថា                   ពួក​ទេព្ដា​និរ​ទុក្ខ
                    ព្រះ​ឥន្ទ្រ​ជា​ប្រមុខ                         តែង​សំពះ​ទិស​ទាំង​ដប់។
                    គឺ​ទិស​ទាំង​ប្រាំបី                           ទិស​ក្រោម​លើ​ដោយ​គ្រប់​សព្វ
                    លើក​អម្រាម​ទាំង​ដប់                   ប្រណម្យ​​ឆ្ពោះ​ជន​នានា។
                    ដែល​គេ​បាន​ប្រព្រឹត្ត                    សុចរិត​ឥត​សង្កា
                    ទោះ​នៅ​ត្រង់​ទី​ណា                     ក៏​ដោយ​ចុះ​ឥត​រើស​មុខ។
                    ថា​សូម​ឲ្យ​ជន​នោះ                       បាន​រវាត​ឃ្លាត​ចាក​ទុក្ខ
                    តាំង​ពី​នេះ​ទៅ​មុខ                         សូម​បាន​សុខ​អាយុ​វែង។
                    ព្រោះ​ហេតុ​នោះ​បាន​ជា              ព្រះ​សាស្ដា​ទ្រង់​សម្ដែង
                    ថា​ជន​ទាំង​នោះ​ឯង                     ទោះ​ទេព្ដា​ក៏​រាប់​អាន។
                    ទេព្ដា​ទាំង​តូច​ធំ                             តែង​បង្គំ​មក​រាល់​ប្រាណ
                    ឆ្ពោះ​ជន​ទាំង​ប៉ុន្មាន                     ដែល​បាន​កាន់​សីល​និង​ធម៌។
                    ហេតុ​នេះ​សាធុជន                       កុំ​ទំរន់​គួរ​ត្រេក​អរ
                    ឆ្ពោះ​ធម៌​ដ៏​បវរ                               ដែល​ព្រះ​ពុទ្ធ​ទ្រង់​សរសើរ៕៚

វត្ត​ឧណ្ណាលោម ក្រុង​ភ្នំពេញ, ថ្ងៃ​សុក្រ ទី​១៩ កក្កដា
ព.ស.​២៥១២ គ.ស.​១៩៦៨

សម្ដេច​ព្រះសង្ឃរាជ ជ.ណ. ជោតញ្ញាណោ
ប.អ.ស. – អ.ម.រ.

ស្រង់​ពី​​សៀវភៅ​ស្នា​ព្រះហស្ត​ក្រោយ​បង្អស់​នៃ​សម្ដេច​ព្រះមហាសុមេធាធិបតី ជួន ណាត

បទ​សម្ភាស​អក្សរសាស្ត្រ​របស់​សម្ដេច​ព្រះសង្ឃរាជ​ជួន ណាត (ភាគ​ទី​២) ខែ​មីនា 7, 2009

Posted by សុភ័ក្ត្រ in បទ​សម្ភាស.
3 comments

គិត​ៗ​ទៅ​អស់​រយៈ​ពេល​ជាង​១​ឆ្នាំ​ទៅ​ហើយ បន្ទាប់​ពី​ប្រកាស​បទ​សម្ភាស​អក្សរសាស្ត្រ​របស់​សម្ដេច​ព្រះ​សង្ឃរាជ ជួន ណាត ភាគ​ទី​មួយ ដែល​ខ្ញុំ​បាន​ដាក់​តាំង​ពី​ថ្ងៃ​ទី​១៨ ខែ​មករា ឆ្នាំ​២០០៨។ ទម្រាំ​មាន​ពេល​បាន​ដាក់​ប្រកាស​ទី​ពីរ​នេះ​មើល​ទៅ​ចំណាយ​ពេល​យូរ​មែន​ទែន 😀 ខ្ញុំ​សុំ​ទោស​ផង​ចំពោះ​អ្នក​ដែល​បាន​រង់​ចាំ​អាន និង​ស្ដាប់ ដ្បិត​ខ្ញុំ​មិន​មាន​ពេល​សរសេរ​ឡើង​វិញ​សោះ យប់​មិញ​នេះ​ខំ​នៅ​ព្យាយាម​សរសេរ តាំង​ចិត្ត​ដាក់​ភាគ​បន្ត​ឡើង​វិញ​សង្ឃឹម​ថា ចាប់​ពី​នេះ​ត​ទៅ មិន​ទុក​ឲ្យ​យូរ​បែប​នេះ​ទៀត​ទេ។ សូម​ប្រិយមិត្រ​បន្ត​ស្ដាប់​បទ​សម្ភាស​ដ៏​មាន​អត្ថន័យ និង​ព្រះ​សូរ​សៀង​ដ៏​មហស្ចារ្យ​នៃ​អង្គ​សម្ដេច​ព្រះ​អគ្គ​សង្ឃរាជ​នៃ​កម្ពុជ​រដ្ឋ​យើង​ភាគ​ទី​ពីរ​បន្ត​ទៀត ដូច​ត​ទៅ៖

ត​ពី​ភាគ​ទី​មួយ ចុច​ខាង​ក្រោម​ដើម្បី​ស្ដាប់ ភាគ​ទី​ពីរ

សូរៈ ប្រែ​ថា​ក្លៀវក្លា ទេ​មិន​មែន​ទេ ថា អង់អាច ថា​ក្លៀវក្លា (សី ហៈ នាទៈ) ថា​បន្លឺ​គំទ័រ​ឡើង​ដូច​ជា​សម្រែក រាជ​សីហ។ គឺ​គេ​យក​ព្រះ​រាជ​តេជះ​អំណាច​របស់​ព្រះ​ករុណា​នោះ ទុក​ថា​មាន​តេជះ​នោះ​ក្អេងក្អាង​ខ្ទរ​ខ្ទ័រ​អី​ទៅ។ វា​ដូច​ជា​សម្រែក​សត្វ​សីហៈ ដូច​ជា​សម្រែក​លីយ៉ុង។ រួច​បើ​អាន​សា​ៗ នែក​ៗ! សូ​សីហ​នាទ វា​ទៅ​ជា​ឮ​សីហ​នាទ​ទៅ​វិញ។ ពី​ព្រោះ​សូរ​ដែល​យើង​ឮ សូរ​ហ្នឹង អា​ហ្នឹង​ក៏​ដាក់​រ​ពី​មុខ។ ស្នូរ​ហ្នឹង​ក៏​មាន រ ពី​មុខ។ ស្នូរ គឺ​ដែល​ឮ​មក​ពី​សូរ រួច​ចុះ​បើ​អាន​សូ​សីហ​នាទ​ទៅ​ហើយ វា​ទៅ​ជា​ៗ ឮ​សំឡេង​សីហនាទ​ទៅ​វិញ។ រួច​អ្នក​អាន​ហ្នឹង​មិន​ដឹង​ជា​ខុស​ទេ ទុក​ជា​គេ​និយាយ​ប្រាប់​ថា​ខុស ក៏​ចចេស​មុខ​រឹង​នៅ​ហ្នឹង មក​អំពី​ប្រកាន់​មានះ។ រួច​តែ​មានះ​ហ្នឹង ដូច​ជា​អាត្មា​ជម្រាប​មុន អស់​លោក​ក៏​បាន​យក​ទៅ​រាយ​រាប់​ក្នុង​សៀវភៅ​ទស្សនាវដ្ដី​ហើយ។ អាត្មា​សុំ​និយាយ​ពី មានះ ហ្នឹង​បន្តិច​ទៅ​ចុះ ទោះ​កើត​មិន​កើត​ក៏​ប៉ុន​ច្បាប់​យើង សាសនា​យើង​គេ​និយាយ​អ៊ីចឹង។

មានះ បាលី​ហៅ មានៈ យើង​ប្រើ មានះ តាម​សំស្ក្រឹត។ សំស្ក្រឹត​គេ​អាន​ថា “ម៉ានាស” អក្សរ “ស” នៅ​ពី​មុខ រួច ស នោះ​ឯង បើ​គេ​ចង់​ផ្លាស់​ទៅ​ជា​វិសជិនីយ ទៅ​ជា​រះ​មុខ​នោះ ហ្នឹង​គេ​ដាក់ “ហ” ពី​មុខ បើ​យើង​សរសេរ​អក្សរ​បារាំង​គេ​ដាក់ ហ ពី​មុខ ដូច​ជា ព្រះ ដូច​ជា តេជះ អ៊ី​ចឹង គេ​សរសេរ ព្រះ ហ្នឹង គេ​សរសេរ Preah គេ​មិន​ដាក់ S ទេ គេ​អាន​ថា ព្រះ, កុំ​ឲ្យ​អាន, ទុក​ដូច​ជា​រះ​មុខ អក្សរ ហ នោះ​ឯង ព្រោះ​សំស្ក្រឹត​គេ​ប្រើ​អ៊ីចឹង សូម​ជ្រាប។ និង​រាយ​ដល់​ទៅ សារពត៌មាន [សារៈ-ព័ណ-ដ-មាន] សូម​ចាំ​អ៊ីចឹង​ចុះ គឺ​ដំណឹង សេចក្ដី​អ្វី ដែល​មាន​ប្រយោជន៍ គួរ​ចង់​ដឹង គួរ​ចង់​ស្ដាប់ អា​ហ្នឹង​គេ​ហៅ​ថា សារពត៌មាន។ កុំ​ឆ្ងល់​នឹង​ពាក្យ ពត៌មាន នោះ ពត៌មាន​នោះ​ប្រែ​ថា ហេតុ ថា​សេចក្ដី ថា​ដំណើរ ថា​រឿង​ដែល​កំពុង​តែ​មាន កំពុង​តែ​ប្រព្រឹត្ត​ទៅ [វ.រៈ.ត.ម៉ានៈ] ហ្នឹង​ថា ដែល​កំពុង​តែ​ប្រព្រឹត្ត​ទៅ ដែល​លោក​ទៅ​យល់​ថា​យក ណ មក​ដាក់​ថា ព័ណ៌ដ៏មាន [ព.រ៉ាន់.ណៈ.ដ.មាន] នោះ វា​ទៅ​ជា​សម្បុរ​ទៅ​វិញ​ទៅ​ហើយ មិន​មែន​ទេ! យល់​ហ្នឹង​ខុស​ទេ! ឯ​លោក​ថា សារៈប្រវត្តិ​នេះ​ក៏​ប្រើ​បាន​មិន​អី​ទេ។ សារប្រវត្តិ, ប្រវត្តិ​ក៏​ប្រែ​ថា​ដំណឹង​ដែរ។ សំស្ក្រឹត​ថា “ប្រវឫត្តិ” ៗ យើង​យក វ ជា ព ទៅ​ជា ប្រព្រឹត្តិ ដែល​យើង​ថា ប្រព្រឹត្តិ សព្វ​ថ្ងៃ​នេះ។ បើ​ជា​នាម​សព្ទ គេ​សរសេរ ប្រព្រឹត្តិ ការ​ប្រព្រឹត្តិ សេចក្ដី​ប្រព្រឹត្តិ។ ចុះ​បើ​ជា​កិរិយាសព្ទ គេ​ហៅ អព្ភន្តរកិរិយា​គេ​សរសេរ ប្រព្រឹត្ត មក​អំពី​ពាក្យ​ថា ប្រវឫត្ត សំស្ក្រឹត​ថា ប្រវត្តិ អះ! បាលី​ហៅ ប្រវត្តិ សំស្ក្រឹត​ថា ប្រវឫត្តិ។ ឥឡូវ​បើ​លោក​ចង់​ឲ្យ​ថា សារប្រវត្តិ ក៏​ត្រូវ​ដែរ ក៏​ប៉ុន្តែ​គេ​មិន​បាន​ប្រើ​ទៅ​ហើយ (បើ)យើង​បង្កើត​ទៀត វា​នាំ​ឲ្យ​ទៅ​ជា​មួយ​ជា​ពីរ សុំ​ជ្រាប​ប៉ុណ្ណឹង។ លោក​នេះ​សួរ​មាន​ប្រយោជន៍​ដែរ ពី​ព្រោះ​លោក​ចេះ​ឆ្ងល់ និង​សមរម្យ​គួរ​ដោះ​ស្រាយ។

ទី​ពីរ​លោក​សួរ​ជាពាក្យ​ថា បៀវត្ស ឬ បៀវត្សរ៍ ប៉ុន្តែ​អាន​ថា បៀវត្ស ដូច​គ្នា “រ” បដិសេធ​ចេញ។ ពាក្យ​នេះ​មាន​ន័យ​ប្រាកដ អះ! មាន​ន័យ​ថា​ប្រាក់​រង្វាន់​ឆ្នាំ។ យល់​ហ្នឹង​ត្រូវ​ហើយ …បុគ្គលិក​ណា​ដែល​ធ្វើ​ការ​ជូន​រាជការ ឬ​ឯកជន​ក្នុង​មួយ​ឆ្នាំ​ៗ គេ​បើក​ប្រាក់​ឲ្យ​ម្ដង ប្រាក់​នោះ​ហៅ​ថា ប្រាក់​បៀវត្សរ៍ ចុះ​បើ​បុគ្គលិក​នោះធ្វើ​ការ​ជូន​រាជការ ឫ​ឯកជន​ក្នុង​មួយ​ខែ ក្នុង​មួយ​ខែ​ៗ​គេ​បើក​ប្រាក់​ឲ្យ​ម្ដង​ប្រាក់​នោះ​តើ​គេ​តែង​នាំ​គ្នា​ហៅ​ថា ប្រាក់​បៀវត្សរ៍​ដែរ? តើ​គេ​ហៅ​នោះ​ខុស​ឬ​ត្រូវ? បើ​សិន​ជា​ខុស…, បើ​សិន​ជា ​ហ្នឹង​ឥត​កើត​ទេ ប្រសិន​បើ​ខុស សុំ​ឲ្យ​លោក​ផាន់​យល់​អ៊ីចឹង! គេ​មិន​ដែល​និយាយ បើ​សិន​ជា​ទេ។ បើ​សិន​ជា ទើប​ឥឡូវ​នេះ​ទេ គេ​ថា ប្រសិន​បើ​ខុស តា​ដាក់ “ជា” មក វា​ទៅ​ជា​វិកត្តិកត្តា ដូច​អាត្មា​និយាយ​ពី​ថ្ងៃ​មុន​ថា ប្រសិន​បើ​ជា​ប្រាក់​ប៉ុណ្ណោះ តើ​អ្នក​យក​ឬ​ទេ? ឥឡូវ​ខ្ញុំ​ជំពាក់​អ្នក​មួយ​រយ​រៀល (១០០​៛) ខ្ញុំ​សូម​ជូន​តុ​មួយ កៅអី​មួយ​ដំបរ សុទ្ធ​តែ​ឈើ​បេង តើ​បង​ឯង​យក​ឬ​ទេ? ប្រសិន​បើ អើ! ប្រសិន​បើ​ជា​របស់​ហ្នឹង អា​នេះ​បាន​វា​ត្រូវ។ បើ​សិន​ជា នេះ​គឺ​អាត្មា​មិន​ចេះ​ទេ លោក​ត្រូវ​លែង​ប្រើ​ទៅ​អ្ហី! ប្រើ ប្រសិន​បើ ទៅ! …ប្រសិន​ខុស តើ​គួរ​ហៅ​យ៉ាង​ណា​ទៅ​វិញ? ត្រង់​ហ្នឹង​លោក​យល់​ដូច​ជា​ត្រូវ​ហើយ ប៉ុន្តែ​វា យើង​នឹង​លុប​លាង​ក៏​វា​មិន​មាន​ប្រយោជន៍​អី​ទេ។

អាត្មា​សូម​ពន្យល់​ត្រង់​ណេះ​មាន​ក្នុង​វចនានុក្រម​ហើយ​អាត្មា​ចាំ។ បៀ​កាល​នោះ យើង​ចាយ​បៀ។ សម័យ​ចាយ​បៀ​នោះ គឺ​យក​បៀ​ក្នុង​សមុទ្ទ​ហ្នឹង​មក មិន​ដឹង​ជា​មាន​ត្រា មាន​ចម្លាក់​ដូច​ម្ដេច​ទេ យក​មក​ចាយ​ជំនួស​ប្រាក់ ពី​ព្រោះ​បុរាណ​ពី​ដើម​ក្នុង​គម្ពីរ​ខាង​សាសនា​ក៏​មាន គេ​ហៅ [កៈ-ហា-ប៉ៈ-ណៈ] សំស្ក្រឹត​ហៅ ការ្សាបណៈ យើង​ហៅ​ប្រាក់​កហាបណៈ​ហ្នឹង ដូច​ជា​យើង​ហៅ រៀល យើង​ហៅ​រូពី យើង​ហៅ​ខ្ចាប​ភូមា​អ៊ីចឹង យើង​ហៅ​ផ្ជះ ហៅ​អ៊ីចឹង ប៉ុន្តែ​គេ​ហៅ កហាបណៈ។ កាហាបណៈ​ហ្នឹង​មាន​ឈ្មោះ​ច្រើន​យ៉ាង​ណាស់ មាន​កាហាបណៈ​ជ័រ មាន​កាហាបណៈ នែក! ស្ពាន់ មាន​កហាបណៈ​តួ​សាច់​ប្រាក់ មាន​កាហាបណៈ​តួ​សាច់​មាស​ចឹង។ ដូច​ជា​គេ​ប្រើ​ហ្វ្រង់ ប្រើ​អី​ ហ្វ្រង់​មាស ហ្វ្រង់​ប្រាក់ ដូច​ជា​ឥឡូវ​មាន nouveau franc មាន ancien franc អ៊ីចឹង​ហ្នឹង គឺ បៀ​ហ្នឹង​គេ​យក​មក​ចាយ​ជំនួស​ប្រាក់។ ជាន់​ចាយ​បៀ​ហ្នឹង​អាត្មា​ក៏​មិន​ចាំ​ទេ មិន​ដឹង​ក្នុង​រជ្ជកាល រាជ​ព្រះ​អង្គ​ណា​ទេ ក្នុង​ប្រទេស​យើង។ ក៏​អស់​លោក​ពី​ដើម​នាហ្មឺន​នាសែន​គ្មាន​ប្រាក់​ខែ គឺ​មួយ​ឆ្នាំ​ត្រូវ​បាន​រង្វាន់​ម្ដង ដូច​អាជ្ញា​ហ្លួង ដូច​មេ​កង​បើក​ស្ម័គ្រ អាជ្ញា​ហ្លួង មេ​កង​ទារ​ពន្ធ​ស្រូវ អាជ្ញា​ហ្លួង​មេ​កង​ពន្ធ​ទាស កត់​ដំណាំ​អី​ស្អី​ៗ យក​ពន្ធ​ពី​រាស្ត្រ​នោះ ហ្នឹង​គឺ​មួយ​ឆ្នាំ​ត្រូវ​បាន​ម្ដង។ ប៉ុន្តែ​នឹង​មិន​យក​មក​និយាយ និយាយ​ពី​អ្នក​ដែល​ត្រូវ​ទទួល​រង្វាន់​នោះ មួយ​ឆ្នាំ​បើក​ម្ដង បាន​ជា​បុរាណ​ហៅ​ថា បៀវត្សរ៍ [វ័ត.សៈ] ឬ [វ័ត.សារៈ] ហ្នឹង​ប្រែ​ថា ឆ្នាំ ពាក្យ​សំស្ក្រឹត​វា​ក្លាយ​មក​ខ្លះ បាលី​ហៅ​ថា សំវច្ឆរ [ស័ង.វ័ច.ឆៈ.រៈ] រួច​សំស្ក្រឹត​ហៅ [វ័ត.សារៈ] ឬ [វ័ត.សៈ] វ័ត.សៈ ដូច​ពាក្យ​ថា​វស្សា​អ៊ីចឹង គឺ​ឆ្នាំ ប្រាក់​ហ្នឹង​មួយ​ឆ្នាំ​ត្រូវ​បាន​ម្ដង បាន​ជា​ហៅ​ថា បៀវត្សរ៍ រួច​ម៉េច​ក៏​ថា បៀ ពី​ព្រោះ បៀ មែន មាន​ប្រាក់​អី​អា​ហ្នឹង ចុះ​ដល់​ឥឡូវ​អស់​ចាយ បៀ ទៅ ពាក្យ​ហ្នឹង​វា​ក៏​ជាប់​មក​យក​ប្រាក់ យក​កាស​ហ្នឹង​ជា​ជំនួស​បៀ​ហ្នឹង​ទៅ​ក៏​ពាក្យ​ហ្នឹង​វា​នៅ​ជា​បៀ​អីចឹង នៅ​ជា​បៀ​អីចឹង។ ចុះ​ឥឡូវ​ប្រាក់​ខែ​ប្រាក់​ថ្ងៃ? ប្រាក់​ខែ បើ​យើង​ហៅ​ថា មាសិក គេ​សួរ​ថា ប៉ុន្តែ​គេ​មិន​បង្កើត​ទេ​ពាក្យ​ហ្នឹង។ គេ​សួរ​ថា​លោក​ហ្នឹង អ្នក​ហ្នឹង ធ្វើ​ការ​ហ្នឹង ធ្វើ​បាន​ប្រយោជន៍​យ៉ាង​ម៉េច? ថា​គេ​មាន មាសិក។ ចាំ​ថា មាសិក​អី! បើ​ប្រាក់​ខែ​ងាយ​ថា​សឹង​ងាប់។ អ៊ី​ចុះ បើ​ប្រាក់​ថ្ងៃ​គេ​ថា ទិនិ, ទិនិ គឺ​ប្រាក់​ដែល​បាន​រាល់​ថ្ងៃ បាន​ជា​ពាក្យ​នេះ​ក៏​ប្រើ​ហើយ ឥឡូវ​ហើយ គឺ​ថា​អ្នក​ទិនិ​នោះ​គឺ​មនុស្ស គឺ Journalier ថា ទិនិ មក​ពី ទិន [ទិ-នៈ] ប្រែ​ថា​ថ្ងៃ រួច​ទិកៈ បច្ច័យ​នេះ​ចុះ​មក suffic នោះ​មក​ទៅ​ជា ទិនិ ប៉ុន្តែ​បើ​ឲ្យ​ត្រូវ​គេ​ថា ទីនិក ដ្បិត​អំណាច​អ៊ិក​នោះ វា​នៅ​ចុង​ត្រូវ​អ៊ិ [ិ] វា​ទៅ​ជា​អ៊ី [ី] ពាក្យ​ណា​ខ្លី​ឲ្យ​ទៅ​ជា​វែង ប៉ុន្តែ​ថា​ដែល​ហៅ​ឲ្យ​ស្រួល​មាត់ គេ​ហៅ​ថា​ទិនិក-ទិនិក​ទៅ​ហើយ។ ទិនិក បើ មាស [មា.សៈ] នោះ​វា​ខែ ឥឡូវ​បើ មា នោះ​អក្សរ​វែង​ស្រាប់ មិន​បាច់​ធ្វើ​អ្វី​ទៀត​ទេ ថា មាសិក បើ​ស្រី​ទៅ​ជា មាសិកា អ្នក​ស៊ី​ប្រាក់​ខែ រួច​បើ​ស៊ី​ប្រាក់​ថ្ងៃ ថា​បើ​ប្រុស ថា ទីនិក បើ​ស្រី​ថា ទីនិកា (សើច…) ថា​យើង​ទៅ​អ៊ីចឹង វា​នាំ​ឲ្យ​ពិបាក នេះ​គឺ​បើ​និយាយ​តាម​ហ្នឹង​ទៅ​អីចឹង។ រួច​បើ​ថា​ប្រាក់​ឆ្នាំ អាហ្នឹង​ស៊ឹម​ថា! អើ ស្អី​ទៅ កុំ​ថា​បៀ​ទៀត​នោះ! អា​ហ្នឹង​វា​ទៅ​ជា វត្សិ វា​ទៅ​ជា វត្សិ វត្សិកា ឲ្យ​វា​ចំ​តែ​ម្ដង​ទៅ វត្សិ វត្សិកា ឬ​បើ​ថា​នៅ​តែ បៀវត្សរ៍​ដដែល​ក៏​ថា​ទៅ​ចុះ​សុំ​ឲ្យ​លោក​ជ្រាប​អីចឹង​ផង​ទៅ​ចុះ លោក​ផាន់។ បៀវត្សរ៍​ហ្នឹង មក​អំពី​ពី​ដើម​យើង​ចាយ​បៀ​មួយ​ឆ្នាំ​គេ​ត្រូវ​បាន​ប្រយោជន៍​រង្វាន់​ហ្នឹង​ម្ដង ហ្នឹង​យល់​ហើយ ប៉ុន្តែ​ឥឡូវ​យើង​ស្រេច​តែ​នឹង​ប្រើ​ទៅ​ចុះ ដែរ​លោក​យល់​ថា ប្រាក់​រង្វាន់​ឆ្នាំ​ហ្នឹង​ត្រូវ​ហើយ។ ប៉ុន្តែ​តាម​ពិត​ប្រែ​ថា បៀ​រង្វាន់​ឆ្នាំ ពី​ព្រោះ​កាល​នោះ​អត់​ប្រាក់​ទេ ចាយ​បៀ។ ចាយ​បៀ​ក៏​បាន ចាយ​កាក​ល័ក្ត​ក៏​បាន គេ​យក​កាក​ល័ក្ត​ហ្នឹង​មក​ធ្វើ​បោះ​ត្រា​ផែន​ដី​ជា​សម្គាល់​ទៅ គេ​ចាយ​ជំនួស​ប្រាក់​ទៅ វា​ដូច​ជា​ប្រទេស​កម្ពុជា​យើង​កាល​សម័យ​អាណានិគម​គេ គេ​បោះ​ប្រាក់​កាក់​ហ្នឹង​តូច​ៗ ឮ​តែ​ថ្ងូរ​រាល់​តែ​គ្នា។ ដែល​ឆាប់​ខូច​បំផុត ពួក​លក់​សាច់​ជ្រូក ដល់​យូរ​ៗ​សើម​គគុល រួច​ខ្លះ​ចេះ​តែ​និយាយ អាត្មា​ចាំ​ឮ​ចាស់​ៗ​ថា អ្ហើ! អនេក​ពាន់​ជាតិ​ទៅ​សុំ​កុំ​ឲ្យ​ប្រាថ្នា អឺស! ប្រាថ្នា​កុំ​ឲ្យ​ជួប​នឹង​អាសឹក​ម្ល៉ឹក​នេះ! ហៅ​ប្រាក់​កាក់​ក្រដាស​នេះ ឥឡូវ​បាត់​ទៅ​ហើយ​អា​ហ្នឹង។ ចុះ​អ្នក​លក់​សាច់​ជ្រូក ចុះ​ក្អែល​ដៃ​នោះ​កាន់​ប៉ុន្មាន​ទៅ វា​កខ្វក់​អស់​ទៅ! រួច​រលួយ​អស់​ទៅ អា​ហ្នឹង​ស្រេច​គេ​សន្មត​ទេ រឿង​ការ​ចាយ​វាយ ដូច​ជា​នែៗ! ធនបត្រ សព្វ​ថ្ងៃ ដែល​ហៅ​ថា ធនបត្រ គឺ​ប្រាក់​ក្រដាស​ហ្នឹង​យក​ក្រដាស​មក​ធ្វើ​ប្រាក់​ក៏​បាន។ ចប់​ហើយ ខ​ទី​ពីរ។

ទី​បី​លោក​ឆ្ងល់​ថា ខ្ញុំ​ដូច​ជា​ចង់​រក​គ្រុន… អ្ហេ! យក​មក​សួរ​ធ្វើ​អី​អីចឹង​នោះ។ … មាន​ពូ​ម្នាក់ មាន​ពូ​ម្នាក់​គាត់​ក្ដៅ​ខ្លួន​បន្តិច​បន្តួច ទួល​បង្គំ​សួរ​ថា ម៉េច​ទៅ​ពូ ដូច​ជា​មិន​សូវ​ស្រួល​ខ្លួន​ឬ? គាត់​ឆ្លើយ​ថា ខ្ញុំ​ដូច​ជា​ចង់​រក​គ្រុន (សើច) បើ​តាម​ចម្លើយ​នេះ គឺ​ពួ​នោះ​គាត់​ចង់​គ្រុន (សើច) ប៉ុន្តែ​បើ​តាម (អើ! គេ​សួរ ក៏​គួរ​សម​ដែរ) ប៉ុន្តែ​បើ​តាម​ពិត​សម្ដី​គ្រុន​នោះ អះ! ជំងឺ​គ្រុន​នោះ​គ្មាន​មនុស្ស​ណា​ម្នាក់​ចង់​បាន​ទេ បើ​ដូច្នោះ​ពុំ​គួរ​សោះ អះ! សំណួរ​នោះ​គួរ​ឆ្លើយ​ដូច​ម្ដេច​ទៅ​វិញ?

អីចឹង​ក៏​សួរ​គ្នា​ដែរ។ អា​នេះ​គេ​ហៅ​ថា​សម្ដី​សាមញ្ញ​ទេ​តើ! សម្ដី​គេ​ហៅ​ថា​គ្រាម​ភាសា សាមញ្ញ​ភាសា គេ​ចង់​និយាយ​អី គេ​និយាយ​ទៅ វា​តាម​ទម្លាប់​ទៅ តាម​ទម្លាប់​ទៅ បើ​គេ​និយាយ​ថា​ឲ្យ​ត្រូវ សរសេរ​សំបុត្រ​ស្នាម គេ​ថា​ខ្ញុំ​ថ្ងៃ​នេះ​មិន​សូវ​ស្រួល​ខ្លួន ដូច​ជា​រក​កល​គ្រុន។ រក​កល គឺ​ថា​វា​ជិត​ៗ​នឹង​គ្រុន វា​ផ្ដួច​ផ្ដើម​រក​កល​គ្រុន។ គេ​និយាយ​ថា​រក​កល មិន​មែន​ចង់​គ្រុន​ទេ គ្មាន​នរណា​ចង់​ទេ។ យី! ឯង​ដូច​ជា​ចង់​គ្រុន​ៗ មើល​ទៅ​ថ្ងៃ​ណេះ។ ចង់​ហ្នឹង គឺ​គ្រុន​វា​ចង់​ទេ​តើ! គាត់​មាន​ចង់​ឯណា​គាត់។ ប៉ុន្តែ​ដល់​និយាយ​អីចឹង​ទៅ​វា​ដូច​ជា​គាត់​ចង់​គ្រុន (សើច)។ មិន​អី​ទេ! ដោះ​ស្រាយ​ប៉ុណ្ណឹង​បាន​ហើយ ថា​រក​កល​គ្រុន។

​អាន​និង​ស្ដាប់ ភាគ​ទី​៣