ព្រះរាជពិធីសមណុត្តមាភិសេក ថ្វាយសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ថ្នាក់ទិ១ ជួន ណាត (ជោតញ្ញាណោ) គណៈមហានិកាយ ខែតុលា 17, 2010
Posted by សុភ័ក្ត្រ in ព័ត៌មាន.2 comments
ព្រះរាជាភិសេក ឬសមណុត្តមាភិសេក
យោងតាមព្រះរាជប្រពៃណី នៃព្រះបរមរាជវាំង កាលបើបានរៀបចំឲ្យព្រះអង្គម្ចាស់ ក្សត្រណាមួយជាព្រះរាជាក្ដី ដោយព្រះអង្គម្ចាស់ក្សត្រីយ៍អង្គណាមួយ ជាសម្ដេចព្រះរាជអឃ៌អគ្គមហេសីក្ដី ឲ្យជាសម្ដេចព្រះរាជទេពីក្ដី ឬតែងតាំងព្រះសង្ឃអង្គណាមួយឲ្យមានព្រះរាជឋានន្តរស័ក្ដិ ជាសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជក្ដី ត្រូវរៀបចំធ្វើពិធីរាជាភិសេក អភិសេក។ បើព្រះសង្ឃ ហៅថា សមណុត្តមាភិសេក តាមពិធីព្រាហ្មណ៍៖
- ឲ្យគង់ប្រថាប់លើព្រះសុវណ្ណកោច្ឆពិសេស មុខព្រះមហាស្វេតច្ឆត្រ
- ថ្វាយទឹកក្លស់ទឹកស័ង្ខ ស្រោចទឹកមង្គល ដោយព្រាហ្មណ៍
- ថ្វាយព្រះសុវណ្ណប័ដ ដោយបញ្ជាក់ឋានៈ និងបុព្វសិទ្ធិ
- ព្រះរាជគណៈ ឋានានុក្រម ស្វាធ្យាយជយន្តោ
សមណុត្តមាភិសេក
សម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ថ្នាក់ទី១ ជួន ណាត
(ជោតញ្ញាណោ) គណៈមហានិកាយ
ការធ្វើសមណុត្តមាភិសេក ថ្វាយសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជថ្នាក់ទី១ ជួន ណាត (ជោតញ្ញាណោ) គណៈមហានិកាយ មានពីរកន្លែង៖
កន្លែងទី១ – នៅក្នុងព្រះបរមរាជវាំង
សម្ដេចព្រះ នរោត្ដម សីហនុ ព្រះប្រមុខរដ្ឋ បានស្ដេចនិមន្ត៖
១. សម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ថ្នាក់ទី១ ជួន ណាត (ជោតញ្ញាណោ)
២. សម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ថ្នាក់ទី២ ភុល ទេស (ឥន្ទញ្ញាណោ)
នៅលើព្រះទីនាំង ទេវាវនិច្ឆ័យ នៅក្នុងព្រះបរមរាជវាំង ដើម្បីធ្វើសមណុត្តមាភិសេកជាផ្លូវការរតាមព្រះរាជពិធី ដូចខាងក្រោមនេះ។
បើបានធ្វើសមណុត្តមាភិសេករួចហើយ សម្ដេចព្រះ នរោត្ដម សីហនុ ព្រះប្រមុខរដ្ឋនៃព្រះរាជអាណាចក្រកម្ពុជា បានថ្វាយសុវណ្ណប័ដដល់ព្រះសង្ឃរាជទាំងពីរព្រះអង្គ។
ឯសុវណ្ណប័ដ សម្ដេចព្រះសង្ឃរាជថ្នាក់ទី១ ជួន ណាត (ជោតញ្ញាណោ) សម្ដេចព្រះ នរោត្ដម សីហនុ ព្រះប្រមុខរដ្ឋបានចារថ្វាយជាសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ថ្នាក់ទី១ ជួន ណាត មានព្រះរាជបុព្វសិទ្ធិ ៥យ៉ាង៖
- ប្រើរាជស័ព្ទ
- ប្រើផ្លិតព្រះរាជសង្ហា
- ប្រើទង់ព្រះរាជសង្ហា
- ប្រើសុវណ្ណកោច្ឆៈ ព្រះរាជសង្ហា
- ប្រើរងព្រះសិរ ព្រះរាជសង្ហា
(ព្រះរាជបុព្វសិទ្ធិនេះ បានពីលោក ម៉ី យ៉ាំ)
កាលបើព្រះរាជា ទ្រង់ប្រោសព្រះរាជទានសិទ្ធិបែបនេះ ពុទ្ធបរិស័ទ ទោះព្រះសង្ឃក្ដី គ្រហស្ថក្ដី ដែលបានចូលទៅប្រាស្រ័យទាក់ទងកិច្ចការអ្វី ត្រូវប្រើពាក្យរាជស័ព្ទ។ បើមិនបានប្រើពាក្យរាជស័ព្ទទេ ត្រូវមានកំហុសនៅក្នុងសង្គមជាតិខ្មែរ។ យោងព្រះរាជក្រឹត្យលេខ២៣ រ.វ. ចុះថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ១២កើត ខែមិគសិរ ឆ្នាំថោះ បញ្ចស័ក ព.ស.២៤០៦ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី២៨ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៦៣។
ពេលសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ទាំងពីរព្រះអង្គ ទ្រង់យាងចុះមកដល់មុខព្រះទីនាំងទេវាវិនិច្ឆ័យ សម្ដេចព្រះ នរោត្ដម សីហនុ ព្រះប្រមុខរដ្ឋនៃព្រះរាជអាណាចក្រកម្ពុជា បានថ្វាយព្រះទីនាំងរថយន្តថ្មីសន្លាងដល់សម្ដេចព្រះសង្ឃរាជទាំងពីរព្រះអង្គក្នុងមួយព្រះអង្គមានព្រះទីនាំងរថយន្តមួយ។
កន្លែងទី២ – នៅវត្តឧណ្ណាលោម
នៅពេលធ្វើសមណុត្តមាភិសេក ថ្វាយសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជថ្នាក់ទី១នោះ នៅក្រោមអធិបតីភាព ឯកឧត្ដម ទ្រិញ វ៉ាញ ព្រះសង្ឃ និងពុទ្ធបរិស័ទ មានសេចក្ដីត្រកអរសាទរណាស់ ហើយបញ្ជាឲ្យគេធ្វើបល្ល័ង្ក ដែលមានស្វេតច្ឆត្រ៧រួតតម្កល់ទុកនៅព្រះវិហារ។ ដោយគេយល់ថា សមណុត្តមាភិសេកបួនប្រាំរាជ្យស្ដេចទើបមានម្ដង។ ដូចនេះយើងត្រូវរៀបចំឲ្យបានត្រូវតាមព្រះរាជប្រពៃណីផង។
- ដើម្បីថ្វាយព្រះរាជកិត្តិយសដល់សម្ដេចព្រះសង្ឃរាជផង
- ដើម្បីបង្ហាញព្រះរាជប្រពៃណីដល់ពុទ្ធបរិស័ទផង
- ដើម្បីរំឮកពីព្រះរាជប្រពៃណីខ្មែរផង
ពេលសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជយាងចេញពីព្រះបរមរាជវាំង តាមព្រះទីនាំងរថយន្តដែលមានព្រះសង្ឃ ឯកឧត្ដម លោកជំទាវ និងពុទ្ធបរិស័ទ តាមហែហមមកដល់ខ្លោងទ្វារនៅមុខព្រះវិហារ សម្ដេចយាងចុះពីទីនាំងរថយន្ត។ នៅពេលនោះដែរព្រះសង្ឃ ឯកឧត្ដម លោកជំទាវ និងពុទ្ធបរិស័ទ ជាច្រើនផ្សេងទៀតបានរង់ចាំទទួលសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជយ៉ាងមានរបៀបរៀបរយនៅមុខព្រះវិហារ។
សម្ដេចព្រះសង្ឃរាជទ្រង់យាងលើកម្រាលព្រះរាជកិត្តិយសដែលគេបានក្រាលថ្វាយពីមាត់ខ្លោងទ្វារមកដល់ព្រះវិហារ និងមានពុទ្ធបរិស័ទ ឈរគាល់ត្រៀបត្រានៅតាមសងខាងផ្លូវ។ សម្ដេចព្រះសង្ឃរាជស្ដេចយាងមកដល់ព្រះបល្ល័ង្កព្រះអង្គទ្រង់ឡើងប្រថាប់នៅលើព្រះបល្ល័ង្កនៅក្រោមស្វេតច្ឆត្រ៧រួត ដើម្បីឲ្យគេធ្វើព្រះរាជពិធីផ្សេងៗផង។
ឧបាសកឧបាសិកា និងព្រះសង្ឃបានអង្គុយ និងគង់នៅលើកម្រាលត្រៀបត្រា, ឧបាសក ឧបាសិកា បាននមស្ការព្រះរតនត្រ័យ ព្រះសង្ឃបានថ្វាយធម៌ ជយន្តោ ប្រសិទ្ធិពរជ័យថ្វាយសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ។
បញ្ជាក់៖
សមណុត្តមាភិសេក ដែលព្រះបាទហរិរក្សរាមាឥស្សរាធិបតី ព្រះ អង្គ ដួង បានធ្វើថ្វាយសម្ដេចព្រះមហាសង្ឃរាជ និល ទៀង នៅពេលដែលសម្ដេចព្រះមហាសង្ឃរាជ និល ទៀង បានឡើងជាសម្ដេចព្រះហាសង្ឃរាជពេញទី នៅក្រុងឧត្ដុង្គមានជ័យ ព.ស.២៤០២ គ.ស.១៨៥៨ រហូតដល់ព.ស.២៥០៧ គ.ស.១៩៦៣ រយៈពេល១០៥ឆ្នាំទើបមានម្ដងទៀត។
បើគិតពីពេលនោះមកកន្លងបាន៧រាជ្យស្ដេច៖
- ព្រះបាទសម្ដេចព្រះហរិរក្សរាមាឥស្សរាធិបតី ព្រះ អង្គ ដួង
- ព្រះបាទសម្ដេចព្រះ នរោត្ដម ព្រះចៅក្រុងកម្ពុជាធិបតី
- ព្រះបាទសម្ដេចព្រះ សិរីសុវត្ថិ ព្រះចៅក្រុងកម្ពុជាធិបតី
- ព្រះបាទសម្ដេចព្រះ សិរីសុវត្ថិ មុនីវង្ស ព្រះចៅក្រុងកម្ពុជាធិបតី
- ព្រះបាទសម្ដេចព្រះ នរោត្ដម សីហនុ វរ្ម័ន ព្រះចៅក្រុងកម្ពុជាធិបតី
- ព្រះបាទសម្ដេចព្រះ នរោត្ដម សុរាម្រឹត ព្រះចៅក្រុងកម្ពុជាធិបតី
- សម្ដេចព្រះមហាក្សត្រិយានី ស៊ីសុវត្ថិ កុសុមៈ នារីរតន៍ សិរីវឌ្ឍនា
អស់រយៈពេល៧រាជ្យស្ដេចទើបមានធ្វើសមណុត្តមាភិសេកម្ដងទៀត។ បើគិតពីរយៈពេលដែលត្រូវធ្វើម្ដងៗយូរអង្វែងណាស់។
__________________________________________________________
ដកស្រង់ចេញពីសៀវភៅព្រះរាជប្រពៃណីព្រះមហាក្ស័ត្រិយ៍ និងសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ព.ស.២៥៤៧ គ.ស.២០០៣៕
សម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត 